اتاق بازرگانی تهران تحلیل كرد
نیمی از صادرات ایران بدون فناوری است
فوری خرید: اتاق تجاری تهران در تازه ترین گزارش خود با بهره گیری از داده های مرکز پژوهش های مجلس به ارزیابی نقاط ضعف سبد صادراتی ایران در سالهای قبل پرداخته است.
به گزارش فوری خرید به نقل از ایسنا، شاخص اکمال تجاری (TCI)یکی از اصلی ترین شاخص ها جهت بررسی امکان گسترش همکاریهای تجاری است که نشان میدهد تا چه اندازه ترکیب کالاهای صادراتی یک کشور با ترکیب کالاهای وارداتی کشور شریک تجاری مطابقت دارد یا مکمل آنست. بالاترین اکمال تجاری در صادرات ایران طی سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۰ به ترتیب با کشورهای کره جنوبی، عراق و چین بوده و کشورهای ترکیه و روسیه در رتبه های بعدی قرار دارند. نتیجه به دست آمده نشان میدهد روند مناسب و رضایت بخشی در راستای افزایش میزان تطابق کالاهای متنوع صادراتی ایران با نیازهای متنوع وارداتی طرف های عمده تجاری طی سالهای مورد بررسی شکل نگرفته است. هرچند این مساله می تواند به روابط تجاری کشور مقابل نیز وابسته باشد.
همین طور بالاترین میزان پتانسیل تجاری ایران طی سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۰ به ترتیب در صادرات به کشورهای چین، کره جنوبی و ترکیه بوده و کشورهای عراق و روسیه در رتبه های بعدی قرار دارند. تغییر در پتانسیل صادراتی حسب تغییر در تنوع و میزان نیازهای واردات کالایی بازار شرکای تجاری و همین طور افزایش تنوع و توان صادرات ایران به جهان حاصل می شود.
در سال ۲۰۱۸ میلادی بیشترین شدت تجاری ایران در حوزه میوه های خوراکی به عنوان نمونه، به ترتیب با کشورهای قزاقستان، بحرین، قطر، ترکمنستان و قرقیزستان بوده است. شدت تجاری صادرات میوه های خوراکی ایران در سال ۲۰۱۸ در سطح جهان نزدیک به صفر بوده است. جریان تجارت بین دو کشور و مقدار آن تا اندازه ای تحت تأثیر اندازه اقتصاد دو کشور صادرکننده و واردکننده قرار می گیرد و بدین سبب ظرفیت های اقتصادی کشورها متفاوت است؛ درنتیجه بجای استفاده از حجم مطلق مبادلات میان آنها از شاخص شدت تجاری استفاده می شود.
در عین حال، نتایج بررسی شاخص تنوع و تمرکز کالاهای صادراتی حاکی از آنست که به رغم متنوع تر شدن سبد صادراتی کشور طی ۱۷ سال مورد بررسی، متوسط رشد سالیانه این سبد حدود۱.۸ درصد رشد بوده است. مضافا این که با وجود ۴۰۶۲ نوع محصول صادراتی در سال ۱۳۹۹، ارزش صادرات اغلب کالاها ناچیز و زیر ۱۰ هزار دلار بوده است. پس در کنار تنوع بخشی به محصولات صادراتی باید مقیاس صادرات این محصولات نیز افزایش یابد.
نکته قابل توجه دیگر آنکه، تمرکز صادرات کالای ایران طی سالهای ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۹ به رغم وجود نوسان، روندی کاهشی داشته است. به عبارت دیگر بخش صادرات کشور از تمرکز بر تعداد معدودی کالا به سمت صادرات تعداد بیشتری از کالاهای جدید متمایل شده است.
نتایج محاسبه شاخص نفوذ در بعضی از بازارهای صادراتی طی سالهای ۲۰۱۸-۲۰۱۳ نیز حاکی از سطح پایین تر این شاخص برای ایران در مقایسه با کشورهایی مانند چین، کره جنوبی، ترکیه و روسیه است، اما در مقایسه با عراق، ایران وضعیت بهتری در این شاخص داشته است.
همین طور تحلیل ها نشان میدهد بیش از نیمی از ارزش صادرات ایران مربوط به کالاهای بدون فناوری و فاقد پیچیدگی بالا بوده است. بعلاوه کالاهای برخوردار از فناوری بالا کمترین سهم از صادرات کالاهای کشور را طی سالهای مورد بررسی به خود اختصاص داده اند.
از بعد ماندگاری نیز نتایج محاسبات این گزارش طی دوره ۱۴۰۰-۱۳۹۰ حکایت از آن دارد که از بین کل کدهای صادراتی کالایی طبقه بندی HS در سطح هشت رقمی، در تمامی سال ها حدود ۱۹ درصد از کالاها در سبد صادراتی کشور به میزان۱۰۰ درصد ماندگار بوده اند؛ یعنی حدود ۹۶۷ کد کالایی از مجموع ۵۱۷۶ کد کالایی.
باتوجه به نتایج به دست آمده و در امتداد افزایش اثربخشی موافقتنامه های تجارت ترجیحی، تجاری و گمرکی در سالهای آتی، پیشنهاداتی برای ارتقای کارکردهای مربوط به فاکتورهای تجاری خارجی با هدف گسترش همکاری و مبادله تجاری و اقتصادی ایران با شرکای عمده تجاری ارائه شده که پوشش طیف وسیع تری از کالاها در موافقت نامه های تجاری و تدوین راهبرد دیپلماسی تجاری با شرکای عمده تجاری و همسایگان مبتنی بر فاکتورهای تجاری همچون شاخص اکمال، پتانسیل، ماندگاری صادرات و... همچون آنهاست.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب